แนะนำการใช้งาน ESPReL ◊ ESPReL Checklist ◊ เแนวปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ ◊ คู่มือการประเมินความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ

    “โครงการยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการวิจัยในประเทศไทย” เป็นโครงการที่เกิดจากการดำเนินงานตามพันธกิจของสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ให้เกิดมาตรฐานการดำเนินงานวิจัยในประเทศโดยการจัดทำและพัฒนามาตรฐานการวิจัยเฉพาะด้านในหลายๆ ด้าน เช่น มาตรฐานการวิจัยในคน มาตรฐานการวิจัยโดยใช้สัตว์ทดลอง และจริยธรรมในการดำเนินงานวิจัย สำหรับมาตรฐานห้องปฏิบัติการวิจัยนั้น วช. ให้ความสำคัญและมีนโยบายให้การสนับสนุนเพื่อส่งเสริมให้เกิดการผลิตผลงานที่มีคุณภาพขณะเดียวกับการทำให้เกิดความปลอดภัยกับนักวิจัยและสามารถรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม การดำเนินงานให้มีมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการวิจัยจึงเป็นสิ่งจำเป็นและอาจใช้เป็นประโยชน์กับการบริหารการจัดสรรทุนวิจัยในอนาคตได้ด้วย

      แนวคิดดังกล่าวได้รับความเห็นชอบจากห้องปฏิบัติการวิจัย ที่สนใจร่วมเป็นห้องปฏิบัติการนำร่อง 13 แห่ง ใน 4 มหาวิทยาลัย ได้แก่ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ซึ่งได้ร่วมกันจัดทำข้อเสนอโครงการต่อ วช. เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2554 และ วช. ได้เห็นชอบให้ศูนย์ความเป็นเลิศด้านการจัดการสารและของเสียอันตราย (ศสอ.) เป็นที่ปรึกษาการดำเนินงานในระยะเวลา 1 ปี (31 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 - 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2555)

    ปัจจุบัน ได้มีการลงนามบันทึกข้อตกลงร่วมกัน โดยมีเครือข่ายวิจัยภูมิภาคด้านมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ (Network) ใน 4 ภูมิภาค ได้แก่

                   ภาคกลาง : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
                   ภาคเหนือ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
                   ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ : มหาวิทยาลัยขอนแก่น
                   ภาคใต้ : มหาวิทยาลัยหาดใหญ่

    และมีมหาวิทยาลัยแม่ข่ายด้านมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ (Node) 12 แห่ง ทำหน้าที่ขับเคลื่อนและขยายผลให้เกิดการยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการไปสู่มหาวิทยาลัยลูกข่ายและหน่วยงานที่สนใจครอบคลุมทั่วประเทศ เพื่อให้เกิดความเข้มแข็งและการพึ่งพาตนเองและประโยชน์ต่อการดำเนินงานด้านมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการในอนาคต และเพื่อให้ที่ประชุมเครือข่ายเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้แนวปฏิบัติที่ดีระหว่างหน่วยงานที่เกี่ยวกับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ วช. จึงร่วมกับมหาวิทยาลัยแม่ข่ายด้านมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการทั่วประเทศ 12 แห่ง ได้แก่
         

1. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
2. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
3. มหาวิทยาลัยขอนแก่น
4. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
5. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
6. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
7. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
8. มหาวิทยาลัยนเรศวร
9. มหาวิทยาลัยบูรพา
10. มหาวิทยาลัยมหิดล
11. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
12. มหาวิทยาลัยหาดใหญ่

       ร่วมกับมหาวิทยาลัยลูกข่ายทั่วประเทศ ได้แก่

1. สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
2. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
3. มหาวิทยาลัยศรีนครินวิโรฒประสานมิตร
4. มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
5. มหาวิทยาลัยเอเชียอาคเนย์
6. มหาวิทยาลัยราชภัฏธนบุรี
7. มหาวิทยาลัยสยาม

     ในการสร้างความร่วมมือเพื่อพัฒนาระบบการจัดการความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการอย่างต่อเนื่อง และเชื่อมโยงกับการจัดสรรทุนวิจัย พัฒนาบุคลากรสร้างความเข้มแข็งให้หน่วยงานเครือข่ายให้มีความสามารถจัดการตรวจสอบความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการและยกระดับให้ได้มาตรฐานสากล

     นอกจากนี้ สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ หรือ วช. ได้ดําเนินการส่งเสริมให้ห้องปฏิบัติการในสถาบันอุดมศึกษา สถาบันวิจัย และห้องวิจัยของภาคเอกชน ทั่วประเทศยกระดับการจัดการความปลอดภัยด้านสารเคมีให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล และได้ประกาศ “โครงการยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการวิจัยในประเทศไทย” (Enhancement of Safety Practice of Research Laboratory in Thailand หรือ ESPReL) ในปี พ.ศ. 2559 และมีกระบวนการส่งเสริมการยกระดับเป็นแผนปฏิบัติการปี พ.ศ. 2559 - 2663 โดยมีเป้าหมายที่จะมีการเสนอและประกาศเป็นพระราชบัญญัติความปลอดภัยห้องปฏิบัติการวิจัยในประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2564  

     โดยในเบื้องต้น วช. ได้มีนโยบายให้นักวิจัยและคณาจารย์ที่มีความประสงค์ที่จะเสนอโครงการวิจัยจากงบวิจัยต่างๆ ของ วช. ต้องระบุที่ตั้งของห้องปฏิบัติการที่ใช้ทำวิจัยในโครงการ โดยห้องปฏิบัติการนั้นต้องได้รับการขึ้นทะเบียนตามมาตรฐาน ESPReL เพื่อประกอบการพิจารณาการให้ทุนวิจัย ดังนั้น ห้องปฏิบัติการจึงต้องมีการเตรียมความพร้อมด้านความปลอดภัย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้เองและเพื่อการยื่นขอรับทุนวิจัยในอนาคต

***รายละเอียดเว็บไซต์ ESPRel ของวช. http://esprel.labsafety.nrct.go.th/home.asp

แนะนำการใช้งาน ESPReL ◊ ESPReL Checklist ◊ เแนวปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ ◊ คู่มือการประเมินความปลอดภัยห้องปฏิบัติการ